“Mỗi buổi sáng hãy hỏi bản thân những câu hỏi này đầu tiên:
— EPICTETUS, DISCOURSES, 4.6.34–35
• Ta còn thiếu điều gì để giải phóng bản thân khỏi những thú vui?
• Điều gì cho ta sự thanh bình?
• Ta là ai? Chỉ là một thân xác đơn thuần, một người nắm giữ bất động sản, hay là danh tiếng này? Không có cái nào cả trong số đó cả.
• Vậy ta là gì? Một sinh vật lý trí.
• Điều này đòi hỏi ta phải làm gì? Suy ngẫm về những hành động của mình.
• Làm thế nào mà ta đã vuột mất sự thanh bình?
• Những hành động nào ta đã làm là không thân thiện, không mang tính cộng đồng và không chu đáo?
• Ta đã không thực hiện được điều gì trong số những điều này?”
Rất nhiều người thành công đều có một nghi thức vào buổi sáng. Với một số người, đó là thiền. Một số khác là tập thể dục. Với nhiều người, đó là viết lách – chỉ một vài trang, để họ ghi vào đó những suy nghĩ, sợ hãi, hay hy vọng của họ. Quan trọng là phải dành thời gian để quan sát và suy xét bên trong mình.
Sử dụng khoảng thời gian đó là những gì các nhà Khắc kỷ ủng hộ hơn tất thảy mọi thứ. Chúng ta không biết chính xác Marcus Aurelius viết tập Meditations — Suy tưởng vào buổi sáng hay buổi tối, nhưng chúng ta biết ông đã dành một khoảng thời gian yên lặng một mình – và ông viết cho bản thân mình, chứ không cho ai khác. Nếu bạn tìm kiếm nơi để bắt đầu nghi thức của mình, bạn có thể làm nó đơn giản hơn so với những ví dụ của Marcus hay danh sách việc phải làm của Epictetus.
Mọi ngày, bắt đầu từ hôm nay, hỏi bản thân những câu hỏi cứng rắn tương tự. Để triết học và sự chăm chỉ hướng bạn đến những câu trả lời tốt hơn, một lần vào buổi sáng, cứ thế đến suốt đời.
